Grenzeloos Verbonden: Schone Lucht jaarcongres 7 juni 2023
Dit jaar was het Schone Lucht jaarcongres in het unieke Eye Filmmuseum in Amsterdam. De derde editie van het jaarcongres kreeg de titel 'Grenzeloos Verbonden'. Omdat luchtverontreiniging geen paspoort nodig heeft om over landsgrenzen heen te gaan en tegelijkertijd een lokaal probleem is.
Tijdens het Schone Lucht jaarcongres gingen professionals die werken aan luchtkwaliteit in gesprek over de voortgang van het Schone Lucht Akkoord en deelden ervaringen, bijvoorbeeld met de aanpak van houtstook en de gecombineerde aanpak van luchtkwaliteit, stikstof en klimaat bij bouwprojecten. Ruim 200 deelnemers hebben elkaar ontmoet, kennis en ideeën uitgewisseld en inspiratie opgedaan.
In de bioscoopzaal van het Eye beet dagvoorzitter Astrid Feiter het spits af in gesprek met wethouder Melanie van der Horst, waarna de staatssecretaris Vivanne Heijnen ook deelnam aan het gesprek. 'Wat wij hier in Amsterdam niet uitstoten, daar hebben anderen weer profijt van en andersom', zei de wethouder, en daar kwam meteen het thema van dit jaarcongres 'Grenzeloos verbonden' terug. Ook was ze trots dat de gemeente Amsterdam de dag voor het congres haar 'Uitvoeringsagenda Uitstootvrije Mobiliteit 2023-2026' heeft kunnen presenteren.
Staatssecretaris Vivianne Heijnen: 'We zijn nog niet waar we wezen moeten. En het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid Industrie en Omwonenden bevat een aantal terechte noodkreten. Maar de trend gaat in de goede richting. Het is nu zaak dat we niet verslappen, dat er nog een tandje bij gaat, en dat we nog meer gaan handelen naar wat we écht willen. Want van denken, vinden, willen en kunnen wordt de lucht niet schoner. Wel van doen.'
De staatssecretaris gaf de Amsterdamse wethouder Melanie van der Horst een compliment: 'Dat vanaf 2025 alle rondvaartboten en alle nieuw aangeschafte pleziervaartuigen die in de grachtengordel varen uitstootvrij moeten zijn, dat is heel concreet. Als het lukt om alle veerdiensten over het IJ hier achter ons in 2030 uitstootvrij te laten varen, dan wordt hier een heel mooi voorbeeld neergezet.'
De Amsterdamse kinderraad kwam hoestend en met mondkapjes – vanwege de vieze lucht - het podium op en vroeg via een toverstaf aandacht voor een gezonde toekomst en sprak daar een toverspreuk over uit. De staatssecretaris beloofde de toverstaf door te geven op het volgende jaarcongres.
De toespraak van staatssecretaris Vivianne Heijnen is hier terug te lezen.
De gastsprekers, meteorologe van weer.nl en weerpresentatrice Amara Onwuka en de Vlaming Michiel van Peteghem (Europees luchtkwaliteitsexpert) hadden beiden een stevige presentatie. Onwuka ging in op de relatie tussen het weer (hoge en lage drukgebieden), klimaatverandering en de effecten daarvan op de luchtkwaliteit. En dus ook onze gezondheid. Van Peteghem vertelde over het luchtbeleid van onze zuiderburen, en hoe we ook binnen Europa samenwerken voor een schone lucht.
Tijdens de lunchpauze stonden er infostands over de Kennisagenda Schone Lucht Akkoord, het advies voor hooggevoelige groepen en het krijgen van financiële ondersteuning voor luchtbeleid via Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Vervolgens begon het middaggedeelte met 5 verschillende themasessies, opgedeeld in 2 rondes met elke ronde een andere insteek, genoeg keuze dus! De thema's waren landbouw, participatie, houtstook, mobiele werktuigen en binnenvaart. Voor het laatstgenoemde thema, binnenvaart, was er zelfs een rondvaart door de Amsterdamse haven, voorafgaand aan de interessante presentaties.
Een van de drukbezochte deelsessies ging over houtstook. Vivianne Heijnen: 'Dit is een precair onderwerp. Als we de advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie voor schone lucht willen halen, dan zou particuliere houtstook zowel volgens het RIVM als volgens PBL moeten worden 'uitgefaseerd'. Houtkachels zorgen verhoudingsgewijs voor veel uitstoot van fijnstof leiden tot overlast en gezondheidsklachten van omwonenden. Maar een houtkachel is voor veel mensen ook een bron van gezelligheid en voor sommigen ook een belangrijke warmtebron op koude dagen. Meerdere belangen dus. En de uitdaging om die met elkaar in balans te brengen.'
De dag werd afgesloten door Harry van Bergen, senior beleidsadviseur uitstootvrije mobiliteit bij de gemeente Amsterdam en Jeroen van Bergenhenegouwen, MT-lid van directie Duurzame Leefomgeving en Circulaire Economie bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
'SLA is een samenwerkingsverband', zei Harry, 'we kunnen de luchtkwaliteit hier in Amsterdam nooit gezond krijgen als niet ook anderen daaraan werken. De boodschap van vanochtend sluit daar mooi op aan.' Jeroen: 'We liggen op schema, de indicaties zijn dat we de 50% gezondheidswinst gaan halen. Dat vraagt wel dat we de maatregelen met elkaar gaan oppakken en uitwerken. We moeten er nog volle bak tegenaan en ik hoop ook met nog steeds meer gemeenten en deelnemers.'
Lees de uitgebreide verslagen van de sessies bij de terugblik op de website van het jaarcongres.