Oirschot sluit zich aan bij Schone Lucht Akkoord dankzij provinciale steun
In november 2024 sloot gemeente Oirschot aan bij het Schone Lucht Akkoord (SLA), na een aantal jaren aarzelen. 'We voerden wel beleid uit dat past bij het Schone Lucht Akkoord maar we wisten niet hoeveel extra inspanning meedoen ons zou kosten', zegt wethouder Corine van Overdijk. Hulp van provincie Noord-Brabant trok Oirschot over de streep. Samen met milieubeleidsmedewerker Willem van Hout vertelt wethouder Van Overdijk waarom hun gemeente nu instapt.
'Als je het Schone Lucht Akkoord goed wilt uitvoeren, kost dat ambtelijke capaciteit. Onze buurgemeente Eersel reserveerde een volle fte toen zij in 2022 aansloot. Dat kon Oirschot zich niet permitteren. SLA-deelname bleef daardoor uit. Meer kleine gemeenten kampten hiermee. Daarom nam provincie Noord-Brabant het voortouw om ons op weg te helpen', vertelt wethouder Corine van Overdijk.
Provincie betaalde beleidsinventarisatie
De provincie betaalde met hulp van SPUK SLA voor Brabantse gemeenten een intensieve screening door adviesbureau Berenschot. Het bureau inventariseerde beleid van gemeenten: welke maatregelen dragen al bij aan schone lucht, welke zitten nog in de planning? 'Dat gaf ons meer inzicht in waar we staan en hoeveel capaciteit aansluiting bij het SLA ons gaat kosten', licht Willem van Hout toe.
'Tegelijk kregen we meer menskracht. We werken voor milieubeleid en vergunning, toezicht en handhaving samen in de Kempen, met de gemeente Eersel en Reusel-De Mierden. Binnen de samenwerking op milieubeleid kwam meer ambtelijke capaciteit beschikbaar.'
Koploper landbouw
Oirschot bleek in Brabant een van de koplopers met landbouwbeleid dat bijdraagt aan gezondere lucht. Willem van Hout: 'In onze gemeente hebben zich 14 agrariërs aangemeld voor de stoppersregeling. De pluimveesector is de belangrijkste bron van fijnstof. Als al deze ondernemers echt stoppen, zou dat onze fijnstofuitstoot meer dan halveren.'
De gemeente heeft daarnaast beleid om vergunningen te kunnen intrekken. 'Loze vergunningen komen bij ons niet voor. Als een vergunning langer dan drie jaar niet gebruikt wordt, bijvoorbeeld als een stal leeg staat of niet gebouwd wordt, kunnen we hem intrekken', zegt wethouder Van Overdijk. 'We hebben een zeer actieve milieuorganisatie binnen De Kempen, die ons alert houdt.'
Golfkarretjes
De A58 is voor Oirschot een belangrijke bron van luchtvervuiling door verkeer. 'Daarop hebben we niet zo heel veel invloed. Maar wat we wél goed doen, is schone alternatieven zoeken voor autoverkeer. Zo heeft de raad pas de snelfietsroute naar Tilburg en Eindhoven goedgekeurd, de F58.' Een nieuwe brug over het Wilhelminakanaal is sinds 2021 een belangrijke verbinding voor fietsers en wandelaars naar het centrum van Oirschot en naar Eindhoven.
Bij de aanbesteding van doelgroepenvervoer maakt de gemeente afspraken voor zo emissieloos mogelijk vervoer. Corine van Overdijk lacht: 'We denken bijvoorbeeld aan elektrische golfkarretjes om ouderen van en naar het centrum te brengen.'
Snoeihout verbranden verboden
Ook op het gebied van houtstook heeft Oirschot al stappen gezet. Op de gemeentelijke website is er een aparte pagina aan gewijd, met onder meer een link naar de Stookwijzer. 'Houtstook is een kwestie die in Oirschot – net als in andere gemeenten - heel wat reacties van inwoners oproept. Snoeihout verbranden is in onze gemeente verboden. Voor een algeheel houtstookverbod wachten we op landelijk beleid', zegt Corine van Overdijk.
Centrumplan met meer bomen
Burgerparticipatie is er nog niet specifiek op het gebied van schone lucht. Wel kent Oirschot een groenplatform, een groep inwoners die twee keer per jaar met de gemeente bespreekt wat er moet gebeuren om Oirschot groener en leefbaarder te maken. Corine van Overdijk: 'Dat komt ook terug in het nieuwe Centrumplan voor Oirschot. In het centrum komt meer groen, voor onder meer minder hittestress en meer biodiversiteit. Oirschot is sowieso al een behoorlijk groene gemeente. Meer bomen dragen bij aan gezondere lucht.'