Ridderkerk start met nieuw luchtprogramma
Gemeente Ridderkerk wil voldoen aan de nieuwe richtlijnen voor luchtkwaliteit van de wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Dat staat in het nieuwe Programma Geluid & Lucht. Een ambitieuze stap voor een gemeente omringd door snelwegen en vaarwegen, dichtbij het havengebied van Rotterdam. Wethouder Ton Overheid stelt: 'Als je gezondheid belangrijk vindt, waarom dan níet streven naar die WHO-waarden?'
De luchtvervuiling in de regio rond Ridderkerk is hoger dan het landelijk gemiddelde. Dat blijkt uit een onderzoek van de GGD in 2023. De belangrijkste bronnen zijn verkeer op de A16, A15, A38 en lokale wegen, gevolgd door de industrie in Ridderkerk en regio Rijnmond en scheepvaart op de Nieuwe Maas en de Noord. 'Onze ligging maakt werken aan luchtkwaliteit belangrijk', zegt wethouder Ton Overheid.
In oktober stelde het college het Programma Geluid & Lucht 2025-2029 vast. In november 2024 keurde de gemeenteraad het budget voor het programma goed. Het is de opvolger van eerdere programma's die sinds 2011 gericht zijn op schonere lucht. Het actieplan voor geluid is verplicht, het programma voor luchtkwaliteit is een vrijwillige stap, die samenhangt met de aansluiting bij het Schone Lucht Akkoord (SLA) in april 2023.
'We hebben veel profijt van het SLA. Het biedt praktische hulp, zoals kant-en-klare teksten voor in een APV. We steken er ook veel van op om te zien welke maatregelen andere gemeenten nemen', zegt beleidsadviseur Diana Beltgens.
Voldoen aan WHO-richtlijnen
Het luchtprogramma streeft naar de nieuwe richtlijnen voor 2030, die de wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in 2021 presenteerde. Wethouder Overheid: 'De hoeveelheden stikstofdioxide en fijnstof zijn tussen 2008 en 2023 40 tot 50 procent gedaald in onze gemeente. Daar zijn we best trots op. Maar als we gezondheid serieus nemen, moeten we voor de nieuwe WHO-waarden gaan.' Ridderkerk scoort al onder de WHO-interimwaarden voor fijnstof, het gehalte stikstofdioxide ligt op enkele plekken nog boven de interimwaarde.
Workshop zero-emissie logistiek
Maatregelen die Ridderkerk al nam, zoals walstroom, betere fietspaden, elektrificatie van het eigen wagenpark en meer groen, hebben bijgedragen aan de betere luchtkwaliteit. Ton Overheid wijst ook op initiatieven zoals een workshop over zero-emissie logistiek. 'We bereiden onze ondernemers zo voor op de komst van zero-emissie-zones in de steden om ons heen en bekijken zelf wat we kunnen doen voor een ZE-zone in onze eigen gemeente.'
Extra halte waterbus
Ridderkerk werkt samen met de provincie Zuid-Holland en andere gemeenten in de Metropoolregio Den Haag-Rotterdam. Ton Overheid: 'Veel van onze energie gaat naar lobbyen voor maatregelen die we niet alleen kunnen nemen. Zo overleggen we over een hoogwaardige openbaarvervoer-lijn en over een extra waterbushalte in onze gemeente, op de route Rotterdam-Dordrecht. Daarmee creëren we goede alternatieven voor de auto.'
Gezondheidseisen bij nieuwbouw
Het nieuwe programma voorziet in maatregelen tegen de bouw van scholen of seniorencomplexen in gebieden langs drukke wegen. Ridderkerk volgt hierbij de richtlijnen van de GGD. 'Die maatregel geldt overigens ook voor gewone woningen', zegt Diana Beltgens.
Een verbod op rookkanalen in nieuwbouw werpt een prima drempel op
Wethouder Overheid: 'We kijken integraler naar nieuwbouw, bijvoorbeeld: wat betekent het voor mobiliteit en leefbaarheid? Nu we ons geluid- en luchtprogramma gaan uitvoeren, zijn dit soort eisen van tevoren duidelijker. Dit maakt het voor projectontwikkelaars makkelijker.'
Diana Beltgens: 'Het werkt preventief voor de luchtkwaliteit. Laatst is hier een wijk met 56 woningen opgeleverd. Wij wilden in deze nieuwbouw geen rookkanalen. Zo'n verbod werpt een prima drempel op. We konden bewoners niet verbieden daarna zelf een rookkanaal aan te leggen, maar dat heeft er maar één gedaan.'
Motie houtrook
Ook houtrook is een belangrijke bron van ongezonde lucht in Ridderkerk. Overheid: 'Niet voor niets heeft de gemeenteraad een motie aangenomen om in 2025 ambities te formuleren om de nadelige gezondheidseffecten van houtkachels, haarden en vuurtjes terug te dringen.'
Meetnet en app
Sinds 2022 heeft Ridderkerk een meetnet van 6 meetpunten van CAELI, waarmee inwoners en de gemeente de luchtkwaliteit meten. De sensoren hangen aan lantaarnpalen, maar ook op voertuigen van de gemeente. Inwoners kunnen via een app de luchtkwaliteit in hun buurt zien. 'Soms stelt de analyse van de meetgegevens mensen gerust, dan blijkt dat de luchtkwaliteit op een plek waar we veel luchtvervuiling verwachtten toch meevalt,' aldus Diana Beltgens.