Deelnemersbijeenkomst op 9 oktober 2023 geslaagd
Op 9 oktober 2023 vond een deelnemersbijeenkomst plaats in Amersfoort. Daar kwamen meer dan 120 vertegenwoordigers van het Schone Lucht Akkoord van gemeenten, provincies en het Rijk samen. Het was een dag met ruimte voor discussie, kennisuitwisseling met collega’s en nieuwe inspiratie, ook voor aspirant-deelnemers. Het belang van het Schone Lucht Akkoord werd opnieuw duidelijk: alleen samen lukt het om 50 procent gezondheidswinst te halen.
Belang, effect en uitvoering
Na een korte introductie van het programma benadrukte de nieuwe programmamanager, Jan Kohl, het belang van samenwerking in het Schone Lucht Akkoord. ‘Alleen samen slagen we erin om gezondheidswinst te halen door verbeterde luchtkwaliteit’, volgens Kohl. ‘We liggen op schema om de 50 procent gezondheidswinst te halen, maar we moeten blijven werken aan het verlagen van emissies. Dat vraagt inspanningen van alle deelnemers, maar we zijn ervan overtuigd dat we met de kracht van samenwerking de nodige gezondheidswinst kunnen realiseren.'
Nieuwe Europese normen
Daarna vertelden Daniel Mourad (IenW) en Paul Ruyssenaarss (RIVM) over de herziening van de Europese luchtkwaliteitseisen en de gezondheidseffecten van luchtverontreiniging. Daniel benadrukte het belang van voortdurende inzet om emissies te verminderen, zodat we kunnen voldoen aan de nieuwe Europese normen. Beiden waren optimistisch dat deze normen haalbaar zijn door de voortdurende inspanningen.
Monitoring Schone Lucht Akkoord
Barbara van Gulick (Rijkswaterstaat) ging in op de monitoring van het Schone Lucht Akkoord en liet zien dat er veel progressie is geboekt. Er zijn 26 procent meer uitvoeringsplannen ingediend vergeleken met vorig jaar. Binnen de thema’s mobiele werktuigen en industrie is de meeste progressie geboekt. Voor 2024 zal er een nieuw format zijn voor de uitvoeringsplannen, die op 1 maart 2024 ingediend moeten worden.
Rosalie de Kerf (Rijkswaterstaat) besprak de inhoud van de uitvoeringsagenda voor de periode 2024-2030 die naar verwachting wordt gepubliceerd in de zomer van 2024. En ze kondigde aan dat er een nieuwe animatie en infographics over het Schone Lucht Akkoord beschikbaar zijn.
Deelsessies
Na het plenaire gedeelte begonnen de verschillende deelsessies. Waarbij deelnemers uit vijf verschillende themasessies konden kiezen, verdeeld over twee rondes. De thema’s waren houtstook, participatie, schoon en emissieloos bouwen, gevoelige groepen en landbouw.
De drukbezochtste sessie was die over houtstook. Hierbij ging het vooral over de nieuwe Stookwijzer die vanaf 1 oktober was verschenen. Er werd aangegeven welke criteria gehanteerd worden en welke nieuwe functionaliteiten de Stookwijzer heeft.
Sessie voor niet-deelnemers
Voor gemeenten die nog niet deelnemen aan het Schone Lucht Akkoord, was er een speciale sessie over de mogelijkheden om dat wél te gaan doen. Barbara van Gülick gaf in deze sessies alle nodige informatie om deelname te overwegen. Ze benoemde de voordelen ervan en benadrukte nogmaals het belang van samenwerken en de gezondheidswinst die deelname aan het SLA voor inwoners oplevert.
Evelyn Hijink (Coördinator communicatie Schone Lucht Akkoord, ministerie van Infrastructuur en Waterstaat): ‘We hebben er dit keer nadrukkelijk voor gekozen om ook gemeenten uit te nodigen die nog niet deelnemen aan het Schone Lucht Akkoord. En ik ben blij met de goede opkomst en de belangstelling.
We begrijpen de aarzeling van vaak kleinere gemeenten om deel te nemen. Het ontbreekt aan capaciteit en ze zijn huiverig voor administratieve lasten. Daar moeten we echt wat mee. Het SLA telt momenteel 111 partijen (en er zitten nog een paar gemeenten in de besluitvorming). Daarmee wordt meer dan de helft van onze inwoners vertegenwoordigd.
Maar waarom niet meer gemeenten? We zullen ons de komende jaren blijven inspannen voor meer deelnemende gemeenten en kijken hoe we deelname laagdrempeliger kunnen maken. Met het oog op de aanscherpingen van de luchtkwaliteitsnormen ontkomen we er niet aan. Zo is in de hoog belaste gebieden veel gezondheidswinst te halen, maar zeker ook daarbuiten, ook in het noorden. Gezamenlijk werken aan de vermindering van de deken van luchtverontreiniging is nog steeds hard nodig. Want gezondheid staat immers voorop.'
Reactie VNG
Corina Kroon, Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), merkt op: ‘Goed dat zoveel gemeenten hier inhoudelijk geïnteresseerd zijn en met elkaar overleggen. Dat is ook logisch, want er speelt nogal wat voor gemeenten op het gebied van leefomgeving en luchtkwaliteit. Enerzijds verandert er veel door de nieuwe Omgevingswet, die in 2024 ingaat. Anderzijds heeft de WHO de richtlijnen flink aangescherpt en komt Europa met strengere grenswaarden voor luchtkwaliteit.
Het is belangrijk dat gemeenten weten wat de consequenties hiervan zijn voor hun uitvoeringspraktijk. Gemeenten willen graag weten waar ze aan toe zijn. VNG is zorgvuldig en daarom iets terughoudend over het ingangsjaar van de aangescherpte EU-richtlijnen. We voorzien namelijk uitvoeringsproblemen voor onder meer gemeenten. Daarvoor voert VNG samen met andere landen lobby in Brussel, maar het is ook belangrijk om uit te blijven leggen waarom wij dat doen. Op een bijeenkomst als deze luister ik ook naar wat er leeft en wat nog niet bekend is bij gemeenten. Zo ving ik op dat meerdere gemeenten zich afvragen wat de nieuwe Omgevingswet nu gaat betekenen in relatie tot hun luchtbeleid en hoe zich dat vertaalt in de uitvoering van het Schone Lucht Akkoord. Maar ook de vraag wat gemeenten kunnen doen tegen lokale overschrijdingen van de luchtkwaliteit. Kortom: een waardevolle bijeenkomst.‘
Verslagen en presentaties
Lees de uitgebreide verslagen en presentaties van de deelsessies terug op de pagina Terugblik bijeenkomsten Deelnemersbijeenkomt 9 oktober| Schone Lucht Akkoord op de interne samenwerkingsruimte van het Schone Lucht Akkoord.