Universiteit Utrecht stelt geavanceerde meetauto's beschikbaar

'Met de meetauto's krijgen gemeenten een veel fijnmaziger beeld van de luchtkwaliteit dan met stationaire luchtmeetpunten die beperkt verspreid staan over de stad. En ze krijgen uitkomsten over meer stoffen, bijvoorbeeld ultrafijnstof', begint Jules Kerckhoffs, onderzoeker luchtkwaliteit bij IRAS, Universiteit Utrecht.

De auto's rijden bij voorkeur 4 tot 6 weken in 2 verschillende seizoenen rond door de hele gemeente. Tegelijkertijd is er de mogelijkheid om specifieke locaties extra goed in kaart te brengen. De auto's zijn voorzien van meetapparatuur met laboratoriumkwaliteit, onder meer voor stikstofdioxide en ultrafijnstof. De buitenlucht wordt aan de voorkant van het dak aangezogen en verdeeld over de verschillende meetinstrumenten.

Samenwerking

De universiteit stelt de meetauto's en meetapparatuur beschikbaar voor 10.000 euro. Daarvoor kunnen gemeenten de auto 2 keer 4 tot 6 weken gebruiken, krijgen ze een workshop over het gebruik van de auto en hulp bij de verwerking van de data van 2 meetrondes. Alleen de chauffeur(s) zullen de gemeenten zelf moeten regelen.

Aanmelden

Gemeenten die interesse hebben, kunnen zich opgeven bij Universiteit Utrecht. 'Bij het aanmeldformulier zit een aantal vragen. Daarmee peilen we onder meer vooraf welke expertise bij de gemeente al aanwezig is en bij welke expertise ze hulp van ons kunnen gebruiken', zegt Kerckhoffs.

Opgeven bij de Universiteit Utrecht

Kaart van Europa

'De data blijven van de universiteit, maar de gemeenten mogen ze gebruiken, en een eventuele publicatie doen we samen. Met de nieuwe auto's zetten we ons onderzoek naar luchtkwaliteit voort. Onze ambitie is een kaart van heel Europa waarop gedetailleerd hotspots en de lokale verspreiding van luchtvervuiling zichtbaar is', vertelt Kerckhoffs.

Google Streetview

Universiteit Utrecht meet al sinds 2019 de luchtkwaliteit met soortgelijke meetauto's, tot nu toe in 10 Europese steden, waaronder Amsterdam.

De universiteit werkte hiervoor samen met Google Streetview. 'De auto's van Google rijden toch al door de straten, dus het was efficiënt om ze uit te rusten met goede apparatuur. Dat waren wel benzineauto's maar hun uitstoot beïnvloedde de metingen niet', vertelt Kerckhoffs. Dit project heette Air View.

‘Met de elektrische auto's rijden we schoner. We hebben ze kunnen financieren uit het vergroeningsfonds van de universiteit en met hulp van Google. Een groot voordeel van eigen auto's is dat we flexibeler zijn. We kunnen ze nu aan partijen aanbieden die met ons willen samenwerken: gemeenten, bedrijven en kennisinstellingen.'

Gezondere wandelroutes

Kerckhoffs: 'Voor gemeenten heeft dit onderzoek nut, omdat ze veel beter kunnen zien waar ze de stedelijke inrichting kunnen aanpassen om inwoners in gezondere lucht te laten verblijven. Een heg tussen een speeltuin en een weg kan bijvoorbeeld al veel schelen.'

Kopenhagen is een van de onderzochte steden. Deze stad heeft de data benut voor aanpassingen in de leefomgeving, bijvoorbeeld door het autoluw maken van bepaalde vervuilde straten of door de rijbaan te scheiden van stoepen en fietspaden. Zo kun je schone zones creëren rond plekken waar veel kinderen zijn. Ook kunnen inwoners de kaart raadplegen om te zien hoe ze een gezondere fiets- of wandelroute naar school of werk kunnen nemen. Het onderzoek in Kopenhagen was van 2019 tot en met 2021. Deze stad is van plan nu opnieuw te meten, om het effect van de aanpassingen in kaart te brengen.