Stappenplan gemeentelijke maatregelen hoogblootgestelde gebieden

Het stappenplan biedt handvatten voor het analyseren van de lokale situatie, verkennen en kiezen van maatregelen en het onderbouwen ervan. Ook niet-SLA gemeenten kunnen het stappenplan gebruiken, bijvoorbeeld voor het opstellen van een luchtkwaliteitsplan.

Pilots

De SLA-pilots hoogblootgestelde gebieden zijn in 2024 afgerond en de resultaten ervan zijn verwerkt tot dit stappenplan. De pilots zorgden voor meer inzicht in de kenmerken van hoogblootgestelde gebieden en in de maatregelen en inzet die nodig is om deze aan te pakken. Een belangrijke uitkomst van de pilots is dat lokale maatregelen substantieel kunnen bijdragen aan het verlagen van de blootstelling aan luchtverontreiniging. Een gemeentelijke gebiedsaanpak kan dus zorgen voor gezondheidswinst. Die winst wordt nog groter als buurgemeenten ook luchtkwaliteitsmaatregelen nemen, en wanneer er landelijke maatregelen worden genomen.

Wat en hoe

Het stappenplan bevat zowel technische informatie (concentraties en bronnen) als adviezen over het proces om te komen tot ambities en keuze van luchtkwaliteitsmaatregelen. Het gaat namelijk niet alleen om het wat, maar ook over het hoe bij de aanpak van hoogblootgestelde gebieden. Het stappenplan levert geen kant-en-klare maatregelenpakketten om de blootstelling in hoogblootgestelde gebieden te verminderen. Elk gebied is immers anders en het Schone Lucht Akkoord wil ruimte geven voor lokale belangen en maatwerk. Het stappenplan bevat wel mogelijke maatregelen die bedoeld zijn als startpunt voor lokale keuzes.

Proactief richting aanscherping EU-grenswaarden

Dit stappenplan komt halverwege 2025 uit, in een periode waarin het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat werkt aan een aantal langlopende trajecten binnen het dossier luchtkwaliteit. Naast het invulling geven aan landelijke verplichtingen die voortkomen uit de herziene EU-richtlijn luchtkwaliteit, worden de Omgevingswet aandachtsgebieden luchtkwaliteit geëvalueerd. Dit leidt mogelijk tot juridische aanpassingen in de Omgevingswet. Toch brengen we vanuit het Schone Lucht Akkoord juist nú dit stappenplan uit om gemeenten te ondersteunen bij het voortzetten van de continue verschoning van de lucht. En om gemeenten te helpen die in de nabije toekomst te maken krijgen met overschrijdingen van de EU-luchtkwaliteitsgrenswaarden die vanaf 2030 gelden. Proactief optreden dus in plaats van afwachten.

Proces

Dit product is ontwikkeld in samenspraak met de themagroep 'Hoogst blootgestelde gebieden en gevoelige groepen'. De eerste concepten zijn met hen besproken. Daarna is de inhoud getoetst aan een klankbordgroep (gemeenten, provincie en GGD). Dit gebeurde tijdens 2 denksessies van de Argumentenfabriek, die ook voor de vormgeving zorgde.

Lees meer over de context in het achtergrondrapport stappenplan gemeentelijke maatregelen hoogblootgestelde gebieden (pdf, 753 kB).