Regels over schoner stoken

Algemene regels over schoner stoken

U kunt algemene regels opstellen over schoner stoken. Een alternatief is om deze aspecten als beoordelingscriteria op te nemen bij de specifieke zorgplicht. Maar dat maakt de handhaving wel ingewikkelder. Regels over schoner stoken kunt u als gemeente ook opnemen als beoordelingsregel, als u kiest voor een vergunningplicht met beoordelingsregels.

Enkele denkrichtingen zijn:

• droog hout stoken
• periodiek schoorsteenvegen
• alleen gebruik kachels met lage fijnstofemissie toestaan

Droog hout stoken

Vers en/of nat hout heeft een negatieve invloed op de verbranding en op de   rookgasverspreiding. Met een vochtmeter kan het vochtpercentage van het stookhout gemeten worden. Gemeenten kunnen deze ook aan bewoners uitreiken.

Vochtgehalte in volumeprocenten en massaprocenten

Bij het reguleren en meten van het toegestane vochtpercentage is het van belang om te weten dat er verschil is tussen waarden in volumeprocenten en massaprocenten. Houtvochtmeters bepalen een waarde in volumeprocenten, terwijl eigenlijk massaprocent is bedoeld. Dit betekent dat op de display van de houtvochtmeter een waarde van 20% wordt vermeld, terwijl het feitelijke vochtgehalte 29 massaprocent bedraagt. Daarom adviseert de Stichting advisering Bestuursrechtspraak (Stab) in het Kennisdocument Gezondheids- en hindereffecten door houtkachels van particulieren (paragraaf 3.1.2):

'Lees op de display een vochtgehalte af van maximaal 15% als waarde om te stellen dat het hout voldoende droog is voor een goede verbranding. Dit komt overeen met hout dat minimaal 2 jaar gedroogd is. Bij het direct kloven van het hout voor opslag kan deze droogperiode beduidend korter zijn.'

Verbod stoken van geïmpregneerd, geverfd of gebeitst hout

Er geldt vanuit de Wet milieubeheer (artikel 10.2) al een verbod op het stoken van bewerkt hout/afvalhout. Gemeenten kunnen dit al handhaven. Daarom is het niet nodig om in het omgevingsplan een verbod op te nemen op het stoken van bijvoorbeeld geïmpregneerd, geverfd of gebeitst hout. Maar in de communicatie met bewoners moet wel duidelijk zijn dat deze regel ook voor hen geldt.

Periodiek schoorsteenvegen

Door regelmatig de schoorsteen te laten vegen trekken de rookgassen beter weg. Dat vermindert ook de kans op schoorsteenbranden.

Gemeenten kunnen het periodiek schoorsteenvegen verplicht stellen, bijvoorbeeld jaarlijks. De gebruiker zal een bewijs moeten kunnen overhandigen aan de toezichthouder. Het is niet nodig om dan binnen te treden als toezichthouder. De gebruiker kan het bewijs ook schriftelijk leveren.

Alleen gebruik kachels met lage fijnstofuitstoot toestaan

Sinds januari 2022 moeten nieuwe kachels die op de markt worden gebracht voldoen aan de emissie-eisen uit bijlage II van de Europese Ecodesign-verordening. Het Bouwbesluit en het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) noemen dit niet als installatie-eis.

Emissievoorwaarden houtkachels

Als gemeente mag u niet als gebruikseis stellen dat stokers een Ecodesign-kachel gebruiken. Wel kunt u emissievoorwaarden opleggen die vergelijkbaar zijn met de Ecodesign-eisen. Zie ook de juridische verkenning van een houtstookarme wijk. Hiermee kunt u hetzelfde doel bereiken. De gebruiker moet dan aantonen dat de emissies voldoen, bijvoorbeeld doordat deze een Ecodesign-kachel gebruikt. Maar die maximale emissie kan misschien ook via andere innovaties bereikt worden.

Ook zijn andere emissie-waarden denkbaar. Er zijn al enkele eerste ideeën voor zulke emissiewaarden.

Vergunningplicht of algemene regel

Voor emissie-eisen aan particuliere kachels werkt een vergunningplicht wellicht handiger dan directe handhaving op een algemene regel. Want bij een vergunningplicht zal een toezichthouder vooraf beoordelen of een (aan te schaffen) kachel aan de emissie-eisen voldoet. Die emissie-eisen staan dan in de beoordelingsregel die de gemeente bij de vergunning toepast.

In geval van een algemene regel moet de gemeente achteraf kunnen controleren of een kachel voldoet aan bijvoorbeeld de emissie-eisen uit de Ecodesign-verordening. Ook in geval van een tweedehandskachel. In de praktijk blijkt dit niet altijd eenvoudig zichtbaar of te achterhalen. De Ecodesign-verordening stelt weliswaar eisen voor toegankelijke productinformatie, maar in de praktijk kan dit anders zijn.

Overgangsregeling of compensatieregeling bestaande kachels

Voor bestaande kachels is wel een overgangsregeling of compensatieregeling nodig. En ook voor nieuwe kachels moet de gemeente de voorwaarden dan duidelijk communiceren.

Het rapport 'Sturen op houtstook in het omgevingsplan' (pdf, 3 MB) (2024) bevat de volgende algemene voorbeeldbepaling voor een overgangsperiode:

Degene die vóór [datum] een houtstookactiviteit verricht die bestaat uit het gebruik van een verbrandingstoestel voor vaste brandstof bij een huishouden of bij het uitoefenen van beroep of bedrijf aan huis voor sfeerverwarming mag deze activiteit nog gedurende vier [ of ander getal ] jaar na [ datum ] verrichten.